Hükümet, yılladır işçi alamadığı ve yatırım yapmadığı için zarar eden Türkiye Taşkömürü Kurumu’nu (TTK)yeniden yapılandırmak işçin düğmeye bastı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, “Devlete ve kamuya yük olmayacak bir çerçevede bir yapılandırma çalışması yapıyoruz”dedi. Hükümetin yeniden yapılanma kapsamında TTK’ye bağlı 5 müesseseyi özelleştirmeye hazırlandığı öğrenildi. Özelleştirme hazırlığına işçiler sert tepki gösterdi. Genel Maden-İş Sendikası Başkanı Ahmet Demirci, TTK’nin özelleştirilmesine asla izin vermeyeceklerini belirterek, “Özelleştirme ölümdür, ocakların kapanmasıdır” dedi.
Türkiye’nin madencilik alanında iki temel kurumundan birisi olan TTK şu an tarihinin en az sayıda işçisi ile en düşük üretimini yapıyor. TTK’ye en son 2009’da işçi alımı yapıldı. TTK Genel Müdürlüğü 2010’dan bu yana hükümetten işçi talebinde bulunuyor. Kurum 2013’de kuruma 3 bin 200 işçi alınması talebinde bulundu. Bu talep bir yıl sonra 4 bin 600’e çıktı. Bugüne kadarda norm kadroya göre işçi açığı 5 bin 400’e ulaştı. Hükümet Zonguldaklı’nın işçi talebine yıllardır kulak tıkıyor. TTK’ye yeterli yatırımda yapılmıyor. İşçi alımı taleplerini görmezden gelen hükümet, TTK’yi yeniden yapılandırmak için çalışma başlattı. Demirci, “Bunun sonucu katliam olur. Soma faciasının yaşandığı ocak ile bizim ocaklarımızın büyüklüğü karşılaştırıldığında bu daha iyi anlaşılacaktır”dedi.
Cumhuriyet Gazetesi köşe yazarı Çiğdem Toker, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK)’yi köşesine taşıdı.
İşte Toker’in TTK’yi satıyorlarmış başlık köşe yazısı:
TTK’yi satıyorlarmış
Haber, Mustafa Çakır imzasıyla, ekonomi sayfalarımızda dün yer aldı. Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) özelleştirilmesi hazırlığı başlamış.
Yeniden yapılandırma adı altında TTK’ye bağlı 5 müessese “devlete ve kamuya yük olmayacak biçimde” özelleştirilecekmiş. Haberde TTK’nin halihazırda üretim faaliyetini tarihinde ilk kez bu kadar az sayıda işçiyle gerçekleştirdiği bilgisi de var.
***
İktidar, TTK’nin en temel ve acil taleplerini istikrarlı biçimde duymazlıktan geliyor. Sayıştay’ın en son 2014 TTK Raporu, bu köklü kurumun getirildiği durumu, ayrıntılı olarak belgeliyor. Amasra, Armutçuk, Karadon, Kozlu ve Üzülmez müessese müdürlüklerinde “yasama adına” yapılan denetim sonucu hazırlanan raporlar, yasama organında tartışılmadı. Orada yer alan saptama ve önerilerin bir kısmını okuduğunuzda irkilmemek mümkün değil.
Armutçuk Müessese Müdürlüğü’nde yapılan denetim sonrasında Sayıştay’ın bazı önerilerini aktarıyorum. Armutçuk kömürünün kendine özgü niteliği dolayısıyla sanayi sektöründe yakıt tasarrufu sağlama özelliği bulunduğu notunu paylaşarak.
Hattat’tan 4 milyon TL alacak
• İşçi azlığı üretimi düşürüyor: Müessesenin en ağır çalışma koşullarını içeren, en tehlikeli ve en zor sanat kolu olan “pano- ayak” üretim işçi sayısı normun altında. Bu husus kömür üretimini azaltıyor. Panoayak üretim işçisi alınması konusunda genel müdürlük nezdinde girişimde bulunulması gerekiyor. İşçi, teknik ve idari personel acığı, iş güvenliğini de etkileyecek şekilde kritik sayıya düştü.
• Hava yastığı sorunu: Tahkimat sisteminde kullanılan pnömatik hava yastıklarının kısa sürede hasar görmesini engellemek için periyodik eğitim verilmesi gerekiyor. Bu eğitimlerle anacak usulüne uygun bir kurulum ve kullanım mümkün oluyor. Patlatma öncesi bu yastıkların önüne kauçuk perde asılması, bağlantı hortumlarının çelik hortumla değiştirilmesi gibi önlemler alınması zorunlu.
• Hattat’tan rödovans alacağı: Hattat Enerji ve Madencilik Ticaret AŞ’den tahsilatı yapılamayan 3.852.587,21 lira tutarındaki rodövans bedeli alacaklarının hukuki takibe alınarak dava konusu yapılması nedeniyle VUK’ye uygun muhasebe kayıtları yapılması ve karşılık ayrılması.
• Patlayıcı toz ve solunabilir toz oluşumunun engellenmesi ve tozun kaynağında bastırılması için kurulan tesisatın ve diğer önlemlerin sürekli kontrol edilerek güncellenmeleri ve bunların sürekli çalışır durumda tutulmaları gerekiyor.
Sayıştay raporunda, üretimin artışının önünde engel olarak gösterilen TÜBİTAK, üniversiteler ve Ar-Ge kuruluşlarıyla ortak çalışmanın aradan yıllar geçmesine rağmen yapılmadığı da kayda geçiyor ve şöyle deniyor:
“Ar-Ge yapabilecek birimlerin personel ve ödenek yetersizliği açısından günden güne zayıfladığı düşünüldüğünde tamamen kazı işgücüne dayalı faaliyet gösteren Müessese’nin mevcut kuyu, ana kat galerileri gibi altyapısıyla üretimde artış sağlaması mümkün görülmemektedir.”
Yoksula kömürün nakliye parası
Armutçuk’un faaliyet giderleri 2014’te yüzde 15 oranında artmış ve 2.9 milyon TL’ye yükselmiş. Bu tutarın yaklaşık 800 bin TL’si yoksullara dağıtılan kömürün nakliye gideri olarak tanımlanıyor.
Raporda, personel giderlerine ilişkin bir tespit çok çarpıcı. Giderlerin yüzde 77’sinin personel harcaması olduğu belirtiliyor ve bunun nedeni şöyle açıklanıyor:
“Müessesede üretim yapılan yeraltı ocağında mekanizasyonun bulunmaması nedeniyle emek yoğun üretim yapılması, personel giderinin en önemli gider olmasına neden olmaktadır.”
Velhasılı, devletsiniz. Kömür gibi bir alanda, yatırım yapmayıp, bu ağır işin bütün yükünü işçinin sırtına yüklüyorsunuz. Kurumunuza borçlanan özel şirketten 4 milyon TL alacağınızı tahsil edemiyorsunuz. Ondan sonra da “Bu kurum bana çok yük oluyor” deyip satış kararı alıyorsunuz.
Parlamento neden işlevsizleştiriliyor, parlamento neden askıya alınıyor? Görüldüğü gibi Sayıştay’ın TTK raporu, bu soruya verilecek cevaplardan sadece biri.
