Geçtiğimiz yıl Erzincan’ın Tercan ve Kemah ilçelerinde yirmi gün arayla iki Vaşak’ın vurularak öldürüldüğünü gazetelerden okumuştuk.
Kedigiller familyasından olan Vaşak, evcil ve yabani kediden birçok bakımdan ayrılmaktadır. Kafası büyük yassıca olup, kulaklarının alt kısmında başlayan kıllar hemen, hemen sakal gibidir.
Vaşak’ları vuranlara soruşturma başlatılmış.
Bu asla yeterli değildir. Her zaman söylediğimiz gibi eğitim ve bilinçlenmek şarttır.
Kanunda yazanlar Vaşak’ı korumaz, sadece Vaşak değil tüm yaban hayvanları için bilinçlenmeliyiz. Ekosistemin bozulması, Vaşak’ın yaşam alanlarının tahrip edilerek daraltılması, doğal yiyecek bulamayan Vaşak’ların yerleşim bölgelerine yanaşmaları çok az sayıda kalan bu nadide hayvanın neslinin yok olmasına neden oluyor…
***
Yabani türlerin dağılımını gösteren harita 32 yıl önce rahmetli Nihat Turan tarafından hazırlanmış, haritaya göre ülkemizin Balıkesir- Çanakkale civarı ile Sakarya- Düzce’de Vaşak görünüyor.
Haritada olmamasına rağmen; Antalya- Beydağları mıntıkasında son yıllarda Vaşak görülmüş, maddi imkansızlıklar nedeniyle yeni harita yapılamıyor, oysa devlet nerelere ne paralar harcıyor, yaban hayatına gelince yok…
Yıllar önce Düzce ormanlarında bulunduğuna göre aynı orman kuşağında olduğumuzdan bizde de görülmüş müdür diye küçük araştırma yaptım.
Gerede’de bir lokalde tahnitini (içi doldurulmuş) görenler olmuş. Devrek’te büyük av denilince ilk akla gelen, ormanları avucunun için gibi bilen rahmetli ormancı Fuat Acar ile konuşmuştum.
Notlarımdan o söyleşiyi paylaşıyorum;
“1964 yılında, izinli gelen Amerikalı ve Fransız avcıları bölgemizdeki Pürenkaya, Yavuz Çamı, Davulga civarlarına, taşlık, sarp sık ormanlara domuz avına götürdük.
Domuz avında karşımıza çıkan iki adet Vaşak’ı avladık, birini Amerikalı avcı vurdu, birini de biz vurduk, bunların Vaşak olduğunu Amerikalılardan öğrendik, o güne kadar böyle bir hayvan görmemiş ve duymamıştım.
Yabani kediden dört, beş misli büyük, kulakları dikine ve kıllıydı, kuyruğu kısa, göğüs kısmı güçlü ve sertti.
***
Mantolu Hasan ve Anadolu parsı yazısını gazetelerde okumuştum, fakat ormanlarımızda böyle bir hayvanın yaşadığını bilmiyordum, 43 yıl ormancılık yapıp, emekli oldum.
Ömrüm ormanlarda ve avda geçti, o olaydan sonra bir defa daha Vaşak gördüm, bir daha görmedim.
Aklıma geldikçe pişmanlık duyuyorum, o güzelim hayvanları avlamamalıydık, fakat ne yasak olduğunu nede neslinin tehlikede olduğunu biliyorduk, hiç kimse bize bunları anlatmadı.”
Eski yaşlı avcı büyüklerimizin “Hüşek” dediği Vaşak, o yıllarda ormanlarımızda nadirde olsa bulunuyormuş, ne yazık ki günümüzde tamamen yok oldu.
Bu nadide yaban hayvanının yok olmasından hepimiz suçluyuz, şu anda yabanda “Hoş kedi”, “Kır kedi” denilen yabani kediler bolca var… Vaşak yok.!
Güzeller güzeli ormanlarımızın, derelerimizin, yaban hayatının ve hayvanlarının kıymetini bilelim, bizden sonraki nesillere bu hazları tattıralım.
Ormanı bekçi değil, sevgi korur.!
GÜNÜN SÖZÜ: “Kayan yer görünce su gibi akma,
Menfaat uğruna dostunu satma,
Eğer bu dünyada huzur ararsan,
Olur olmaz herkesi dost olur sanma.”
